Ayasofya İmarethanesi, Sultan I. Mahmud (1730-1754) tarafından 1743 yılında Ayasofya’nın kuzeydoğusuna, yoksul ve kimsesizlere yiyecek dağıtmak için yapılmış hayır kurumudur. İmarethanede değişik tarihlerde yapılan onarımlar sırasında, kapıların üzerine onarım kitabeleri yazılmıştır. İmarethanenin Bab-ı Hümayun tarafına bakan büyük merasim kapısı barok üslubun, İstanbul’daki en güzel örneklerindendir. Bu kapı üzerinde Hattat Beşir…

Ayasofya’nın kuzeydoğu köşesinde yer alan yuvarlak ve üstü kubbeli yapı Doğu Roma Dönemi’nde kutsal eşyaların saklandığı Hazine Dairesi, Osmanlı Döneminde ise Ayasofya İmarethanesi’nin erzak deposu olarak kullanılmıştır.

Minareler, camilerde namaza çağrıyı bildirmek ve sala (duyuru) okumak için inşa edilmiş ana yapıdan yüksek tasarlanan yapılardır. Ayasofya camiye çevrildikten hemen sonra, Fatih Sultan Mehmed tarafından, yarım kubbelerden birinin üzerine ahşap bir minare yaptırılmıştır. Bu minare günümüze gelmemiştir. Güneydoğuda bulunan tuğla minare üslup bakımından incelendiğinde Fatih Sultan Mehmed veya II.…

Sebil, genellikle camilere bitişik yapılan, özel bir mimarisi olan ve karşılık beklenmeden hayır için içme suyu dağıtılan yapı olup, Ayasofya’da da bu amaçla yapılmış iki sebil bulunmaktadır. Bunlardan biri, Ayasofya’nın Vestibül Kapısı’ndan avluya çıkıldığında sağda, güneybatısındaki beden duvarına bitişik, ancak ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı kesin olarak bilinmeyen, mimari…

Osmanlı Dönemi’nde halkın namaz vakitlerini öğrenmesi için yapılmış olan 38 adet muvakkithaneden günümüze kadar gelmiş olan 29 âdetinden bir tanesi de Ayasofya’da bulunmaktadır. Sultan Abdülmecid (1839- 1861) zamanında, Ayasofya’nın onarımını yapan Fossatti Kardeşler tarafından, 1853 yılında yapılan yapı, kendi türündeki muvakkithaneler içerisinde en güzel ve en görkemlilerinden biridir. Yapı kare…

Sultan I. Mahmud (1730- 1754) tarafından 1740 yılında yaptırılan Ayasofya Şadırvanı, Osmanlı Mimarisi’nin bir şaheseri olup, İstanbul’daki en büyük ve en güzel şadırvanlardan biridir. Mukarnas başlıklı sekiz mermer sütunun ve sekiz kemerin üzerine yerleştirilmiş kubbe ve saçak ile örtülüdür. Kubbenin üzerinde üst kısmı tunçtan lale şeklinde istifli oyularak yazılmış “Allah”…

Ayasofya’nın güneybatı avlusu içerisinde yer alan Sıbyan Mektebi, Sultan I. Mahmud tarafından 1740 yılında yaptırılmıştır. Yapılışından müze dönemine kadar mektep olarak kullanılan yapı, daha sonra müze lojmanı olarak kullanılmıştır. Daha önceki yıllarda müdüriyet lojmanı olarak düzenlenen Sıbyan Mektebi, Ayasofya Müzesi Müdürlüğünün kararı ile, 2010 yılı Aralık ayında, bakım ve düzenleme…

Kaynaklarda, Şehzadeler Türbesi’nin, Sultan III. Murad’ın annesi Nurbanu Valide Sultan için, Mimar Sinan tarafından 1580’lerin başında yapıldığı, ancak veba salgını nedeniyle ölen genç şehzadelerin buraya gömülmesi nedeniyle Valide Sultan’ın, Sultan II. Selim’in Türbesi’ne gömüldüğünden bahsedilmektedir. Sultan III. Murad Türbesi’ne bitişik olan Şehzadeler Türbesi, kubbeli, dıştan sekizgen, içten dört köşeli, zemini…

Günümüzde Sultan I. Mustafa ve Sultan İbrahim Türbesi olarak kullanılan yapı Ayasofya’nın güney batı yönünde en önemli ek yapılarından biri olan, vaftizhane kısmıdır. Yapı dıştan 4 köşe, içten ise sekizgen planlı olup, üstü kasnaksız kubbe ile örtülüdür. Fetihten sonra Ayasofya’nın kandil yağları deposu olarak kullanılmış, daha sonra Sultan I. Mustafa’nın…