Efes Gezi Rehberi

Liman Hamamı ve Verulanus Spor Alanı

Bu çok büyük hamam – gymnasium kompleksi Arkadiane Caddesi’nin kuzeyinde yer alır. Batı doğu aksı üzerinde planlanmıştır. Üç bölümden oluşur: hamam, gymnasium ve spor alanı. Yapının inşasına Domitianus döneminde başlanmış, son şekliyle M.S. 4. yüzyılda tamamlanmıştır. Arkadiane Caddesi’nden üç girişli bir kapı ile yapı kompleksine girilmektedir. Girişin tam karşı­sında güney tarafta heykellerle süslü bir exedra yer almaktadır. Hamamın önünde 45 m büyüklüğünde bir giriş bölümü yer almaktadır ki, bunun üç tarafı tabanı mozaikli bir peristille çevrilidir. Kuzey taraftaki iki burmalı sütunun sı­nırlandırdığı bir merdiven bir hole açılmaktadır. Burada bulunan bir kitabede “Atrium termarum Constantianarum” yazıları okunmaktadır. Merdivenin hemen yanında bir çeşmenin haznesi ve bunun üzerinde boğa başları ve bunları birleştiren girlandlar görülmektedir. Kapı tarafındaki atrium üç nefli bir görünüme sahiptir. Atrium’un dış duvarları tuğladan yapılmış sütunlarla bölümlenmiştir. Bunlar arasında bulunan nişler ise kemerlerle bağlanmıştır. Atrium’ da bulunan arkeolojik malzeme atriumun aynı zamanda bir satış lokali olarak kullanıldığını göstermektedir. Atrium kendisinin kuzeyinde yer alan hamam bölümüne bir tür giriş niteliğindedir. Hamam bölümü simetrik olarak düzenlenmiş­ tir. Apodyterium, frigidarium, notada, tepidarium, caldarium bölümleri mevcuttur. Taban ve duvar içlerinde hamamın ısıtmasistemleri (Hypocausis) yer almaktadır. Hamamın yukarıda adı geçen klasik bölümleri dışında top oyunu, boks, gym:nastik, masaj, cilt bakımı ve kozmetik odaları mevcuttur.

Gymnasium Bölümü: Antik ismi muhtemelen İmparatorluk Gymnasiumu idi. Bir kenarının uzunluğu 90 m olan bölümün kuzey ve güney tarafının ortasında yer alan iki oda, kültürel ve ruhsal gelişim için gençlerin ders gördüğü mekanlardı. Güneyde mermer levhalarla kaplı salonda çok sayıda heykel bulunmuştur. Bu nedenle imparatorluk salonu olabileceği kanaatine varılmıştır. Yapının bulunan kitabesinde Ephesoslu Tib. Claudius Ariston’un İmparator Domitianus onuruna yaptırdığı yazılıdır. Bu salonda bulunan vücudundaki yağları temizleyen bronz atlet heykeli bugün Viyana Müzesi’nde bulunmaktadır. Gymnasium’un orta bölümünden dörder sütunlu iki sıralı bir girişle 200 x 240 m ölçülerindeki spor alanına geçilmektedir. Bu devasa spor alanı antik dönemde Xystoi olarak adlandırılıyordu. Bütün spor alanını çevreleyen üç sütun dizisi üç nefli bir görünüm oluşturuyordu. İki yandaki neflerin üzeri örtülü, ortadakinin ise üzeri açıktı. Belki de bu orta nef koşu alanı olarak kullanılıyordu. İmparator Hadrianus döneminde Xystoi’nin duvarları, İmparatorluk Rahibi Claudius Verulanus tarafından mermer levhalarla kaplattınldığı için bu bölüm “Verulanus Spor Alanı” olarak anılmaktadır. Ancak yapının daha önceki bir tarihte yapılmış olduğu kesindir.

Kaynak

Prof. Dr. Selçuk Gür – İlk İnsandan Selçuklu’ya Anadolu Uygarlıkları (syf: 203-204)

Profesyonel Turist Rehberi

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Language
Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.