Peristyl Ev

Konsül Attalos’un Evi (18) peristyl tarzı bir yapıdır. 20 x 13,5 m. büyüklüğündeki avlunun dört bir yanını sütunlu stoalarla, çeşitli büyüklükte odalar çevirmektedir (Şek. 297). Yapı Hellenistik Dönem’de inşa edilmiş ve Roma Çağı’nda değişikliğe uğramıştır. Krallık dönemi duvarları, düzgün kesme andezit taşlarla, rektogonal ya da polygonal sistemde harçsız olarak yapılmıştır. Buna karşın Roma duvarları, küçük şekilsiz taşların harç kullanılarak örülmesi ile inşa edilmiştir. Avluyu çeviren stoalar iki katlı idi. Andezitten olan alt kat iki sütun arasına beş metop gelmek üzere Dor düzeninde, mermerden yapılmış olan üst kat ise İon düzeninde idi. Evin en büyük odası 10 x 10 m. ölçüsünde olup avlunun batısında yer almaktadır. Bu oturma odası, güneydoğuya bakıyor ve bol güneş alıyordu. Evlerin büyük oturma odalarına Hellenistik Dönem’de oikos adı veriliyordu. Bu çeşit odalara Priene evlerinde de rastlanmaktadır (Şek. 345). Attalos Evinin oikosunda üç duvarın dibini takip eden bir triclinium vardı; oturmaya ve yatmaya yarayan bu triclini- umun bugün yalnız batı duvarı önünde küçük bir parçası görülmektedir. Taban mermer mozaik döşeli idi. Batı duvarında yerden 3 m. yükseklikte Korinth düzeninde, gözalıcı bir niş bulunuyordu. Oikosun kuzeyindeki küçük odada ikinci kata çıkan merdiven yer alıyordu. Burası RomaÇağı’nda bir tapınma nişi haline sokulmuştur. Bu nişin kuzey duvarının batı ucunda yer alan bir Herme, ev sahibinin bronzdan bir portresini taşıyordu. Bronz baş ele geçmemiştir. Ancak taştan olan Herme, hâlâ yerinde durmaktadır. Herme’nin ön yüzündeki yazıt Attalos adını taşıyan ev sahibinin konsül olduğunu bildirmektedir. Attalos Evinin güneyindeki dükkânlardan birinde bulunduğunu söylemiş olduğumuz Alka- menes Hermesi’nin de evvelce oikos ya da bu niş çevresinde yer aldığı ve buradan aşağıya yuvarlandığı anlaşılmaktadır. Nitekim Attalos evinin güney yönü kayarak tamamen kaybolmuştur. Güney stoanın bodrum halindeki alt katında, evin Roma Çağı’nda inşa edilmiş bir banyo odası ile bir havuzunun var olduğu saptanmıştır. Attalos Evinin kuzey odalarının en batısında yer alanı, yatak odası idi. Burada, kuzey duvarının dibinde döşek sermeye elverişli geniş bir bank bulunmaktadır. Batıdan ikinci oda ise bir oturma odası idi. Ortadaki büyük odanın döşemesinde iyi korunmuş Roma Çağı mozaikleri ve duvarlarında da kısmen korunmuş Roma Çağı duvar resimleri bulunmaktadır. Bu odaların rutubetten korunması için evin bütün kuzey yönü uzunluğunca ikinci bir duvar inşa edilmiş ve arada bir “peristasis” yani çok dar bir hava koridoru oluşturulmuştur. Avlunun ortasında yarım daire biçiminde, bugün üstü dörtgen şeklinde kapalı, büyükçe bir su sarnıcı vardır. Yine yarım daire şekilli küçük boyda bir su sarnıcı da avlunun doğu yönündeki stoanın önünde yer almaktadır. Her ikisi de Roma Çağı’ndandır. Bu iki su deposunun arasında yer alan 13 m. derinliğinde, 5 m. genişliğinde ve arı kovanı şeklinde kaya içine oyulmuş kuyu ise Hellenistik Dönem’dendir. O dönem boyunca bu kuyu bir kanal aracılığı ile aşağı agorayı su ile beslemiştir.