Bilinen En Eski Gerçek Heykel Burada!

Geniş bir alana yayılan modern binasına 2015 yılında taşınan Şanlıurfa Müzesi, 1965’dan beri hizmet veriyor. Zengin bir geçmişi olan Şanlıurfa ve çevresinden çıkan eserleri sergileyen müze “neolitik dönem” açısından uluslararası öneme sahip. Müzenin bir başka çok önemli özelliği de Dünyanın en eski tapınağı Göbeklitepe’ye ait eserleri bulundurması. Tarihi açıdan büyük değer taşıyan pek çok yerleşim bölgesi, höyük ve ören yeriyle çevrili Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi, coğrafyasının hakkını sonuna kadar veriyor. Adını aldığı ovada M.Ö. üç binden M.S. 15. yüzyıla dek kesintisiz iskân edilen ve kendine özgü sivil mimarisiyle ilgi toplayan Harran ve çevresinden çıkarılanlar müzenin belkemiğini oluşturuyor. Atatürk Barajı, Birecik Barajı ve Kargamış Barajı göl aynası altında kalan yerleşimlerde yapılan kurtarma kazıları buluntuları da ziyaretçisini bekliyor.

30.000 METREKARELİK TEK MÜZE KOMPLEKSİ

Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi’nde 14 adet ana sergi salonu ve 33 adet canlandırma alanı var. Arkeopark alanındaysa kronolojik sıralanmış, döneminin mimari özelliklerini yansıtan yapı örnekleri ve deneysel arkeolojik çalışmalara uygun kazı eğitim alanı bulunuyor. Sergi salonlarında kronolojik olarak önce Paleolitik Döneme ait yüzey buluntuları ve canlandırmalar, Neolitik Döneme tarihlenen insan boyutlarında yapılmış kuşkusuz uygarlık tarihinin bilinen en eski gerçek heykeli “Balıklıgöl Adamı”, Göbeklitepe kazı buluntuları ve canlandırmaları, Nevali Çori Tapınağı, Kalkolitik, Tunç, Demir, Helenistik, Roma, Bizans ve Islami dönemlere ait en önemli eserler sergileniyor. Müzede çakmak taşından kesici aletler, deliciler, taş idoller, kaplar, pişmiş topraktan boyalı ve boyasız geometrik desenli seramikler, mühürler, ölü gömme küpleri (pithos), fayanstan yapılmış kolye taneleri; pişmiş topraktan mühür baskılı küp parçaları, silindir ve damga mühürler, figürinli kap parçaları, hayvan figürinleri, madeni eşyalar, takılar ve heykeller görülebilir.

NEOLİTİK DÖNEM SALONU: M.Ö. 10.500-6.000 zaman aralığını kapsayan Neolitik Salonda; Göbeklitepe, Nevali Çori, Akarçay Tepe, Mezra Teleilat kazı buluntuları sergilenmektedir. Özellikle Nevali Çori ile Göbeklitepe “D” Tapınağı imitasyonu bu dönem avcı ve toplayıcı insanının anıtsal mimarisini kanıtlar niteliktedir.  

KALKOLİTİK DÖNEM SALONU: M.Ö 6.000-3.300 zaman aralığını kapsayan ve ticaretin sistematik bir şekilde yapıldığı bu dönemde öne çıkan höyüklerimiz; Çavi Tarlası, Hacı Nebi Höyük, Hassek Höyük ve Kurban Höyük’tür. Öne çıkan eserlerimiz ise Halaf Seramiği, asgari ücret ödemelerinde kullanılan devrik ağızlı pişmiş toprak kaplarımız, göz idollerimiz ve pişmiş toprak mozaik çivilerimizdir.  

TUNÇ DÖNEMİ SALONU: M.Ö. 3.300-1.110 zaman aralığını kapsayan bu dönemde öne çıkan höyükler; Lidar Höyük, Titriş Höyük, Kurban Höyük ve Gre Virike Höyük’tür. Çocuk lahdi, oyuncaklar ve mezar buluntuları önemli eserler arasındadır. Müzemizin en güzel pişmiş toprak eserlerini bu salonda görmek mümkündür.  

DEMİR ÇAĞI SALONU: M.Ö. 1.100-330 zaman aralığını kapsayan Demir Çağında, ilimizde öne çıkan höyüğümüz Harran Höyük’tür. Demir Çağı Salonunda sergilenen çivi yazısı ile yazılmış Babil Nabunid Stelleri buna en iyi örnektir. Hitit Krallığının yıkılması ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da kurulan Geç Hitit izlerini bu dönem salonumuzda Şanlıurfa ve çevresinden getirilen büyük boyutlu taş eserlerde görmekteyiz.  

HELENİSTİK – ROMA – BİZANS SALONU: M.Ö. 281 yılında General Lysimakhos’a karşı gerçekleştirilen Kouroupedion Savaşı sonrası, Seleukos yönetimi artık Anadolu ve Mezopotamya topraklarının tek hâkimidir. Urfa (Orhay) kenti Makedonya’daki başkent “Edessa” adı ile yeniden bir kale-kent olarak güçlendirilir. Edessa Krallığı, Birtha(Birecik), Batnae (Suruç) ve güneyde Karrhae (Harran) gibi önemli şehirleri de kapsayan topraklarıyla varlığını M.S 244 yılına kadar devam ettirecektir. M.S. 296 yılında Edessa merkezli Osrhoene ve Mezopotamya olarak ikiye ayrılan bölge, Sasani ve Roma İmparatorluğu arasında bir kale-kent olarak işlevini sürdürür. Bu salonda; Roma Dönemi Cam Atölyesi ve Roma Caddesi gibi önemli canlandırmalarımız bulunmakta olup ayrıca şarklı üslupta yapılmış heykeltıraşlık örnekleri, seramik kaplar ve takı grupları önemli buluntularımız arasındadır.   

İSLAMİ DÖNEM SALONU: Bu dönemde Harran önemli merkezlerdendir. Bu dönem salonunu Harran ve çevresinden ele geçen seramik kaplar, Harran Ulu Camii mimari öğeleri ve İslami Dönem mezar taşları süslemektedir. Harran’da ele geçen Abbasi Dönemi raks eden figür ve Lidar Höyük’ten ele geçen kuş motifli tabak önemli buluntular arasındadır.  

PEYGAMBERLER SALONU: Tarih içerisinde; Göbeklitepe Tapınakları ile başlayan inanç geleneğinin ve sonrasında devam eden pagan kültürünün etkisini yitirdiği ve tek tanrılı dinlerin yayıldığı görülmektedir. Bu salonda; tek tanrılı dinlerin ortak atası Hz. İbrahim’in mücadelesini, Rabbini buluşunu, ateşle imtihanını, Rabb-ı Rahim’in dostunu yakmayarak ateşleri bahçeye çevirmesini görsel bir şölenle izlemek mümkündür. Bu salon ile geçmişe yaptığımız yolculuk sona ermektedir.Paleolitik dönemden günümüze değin birçok eseri Şanlıurfa Müzesi’nde görmek mümkündür. 

“12.000 Yıllık Dünyanın En Eski Heykeli : Balıklıgöl Heykeli” müzemizde sergilenmektedir. Birçok ilin sahip olduğu kültür ve turizm potansiyelini o ilin müzesinde bulabilirsiniz. Ancak Şanlıurfa’nın sahip olduğu kültürel mirasını bir müzeye sığdırmak mümkün değildir. Şanlıurfa, il genelinde yapılan arkeolojik kazı sayısı ile Türkiye’nin en çok kazı yapılan ilidir. Bu bağlamda kent merkezi ve iki ilçe merkezi kentsel sit alanı ilan edilmiştir. Yani Şanlıurfa adeta “Açık Hava Müzesi”’dir. Şanlıurfa Müzesinde yer alan önemli eserlerden bazıları şunlardır:

---

---

Kaynak

https://muze.gov.tr/muze-detay?SectionId=SUM02&DistId=SUM
http://www.sanliurfa.gov.tr/muzeler
https://sanalmuze.gov.tr/muzeler/SANLIURFA_MUZESI/
https://www.trt2.com.tr/kultur/muzelerin-yildizlari/muzelerin-yildizlari-or-sanliurfa-arkeoloji-muzesi-or-40-bolum-1037742