Urartular (M.Ö. 1200-600)

Urartu Devleti önceleri beylikler halinde yaşayan Asya kökenli Huri kabileleri tarafından MÖ. 11.  yüzyılda Van gölü ve çevresinde kurulmuştur. Baş kenti Tuşpa (Van)’dır. Urartular yaklaşık 200 yıl boyunca Doğu Anadolu’ya hakim oldular. Bu bölgenin egemenliği için Asurlular ile devamlı savaşlar yaptılar. Urartu Devleti Kafkaslar’dan gelen Kimmer ve Saka (iskit) akınlarıyla sarsıldı. Urartular M.Ö. 600′ lerde Medlerin Anadolu’yu istilası sırasında yıkılmışlardır.

Devlet Yönetimi

Krallıkla yönetilen Urartu Devleti eyaletlere ayrılmıştı. Her eyalette başkentten atanan (Ennam) valiler görev yapıyorlardı. Urartuların ilk zamanlarında devlet kralların zayıflamasından dolayı feodal bir yapıya sahipti.

Din ve inanış

Urartuların dinleri çok tanrılıydı. Yerli tanrılanın yanında Mezopotamya, Hitit ve İran tanrlarına da tapıyorlardı. En başta gelen tanrıları savaş tanrısı Haldi idi. Tanrıları için tapınaklar inşa etmişlerdir. Urartular krallarını sert kayalara oydukları mezarlara gömmüşlerdir. Ölümden sonraki hayata inanan Urartular bu inançlarının etkisiyle mezarlarını oda ve ev biçiminde yapmışlar, mezarlara ölüyle beraber değerli eşyalarını da koymuşlardır.

Sosyal ve Ekonomik Hayat

Urartu halkının büyük kısmı hayvancılık, bir kısmı da ziraat, bağ ve bahçecilikle uğraşmıştır. Sulama kanalları ile toprak zenginleştirilmiştir. Dışarıdan zanaatkarlar, taş ustaları ve maden ustaları getirilerek yeni kurulan şehirler imar edilmiştir. Maden işlemeciliğinde oldukça ilerleyen Urartular Ön Asya’nın gerçek maden ustaları olmuşlardır.

Yazı, Dil ve Edebiyat

Urartuların dili Ural-Alay dillerine benzemektedir. Türkçeye benzeyen Urartu dili sabit köklere takılar eklenerek kullanılmıştır. Urartular Asurlulardan aldıkları çivi yazısını kullanmışlardır. Çivi yazısının yanında hiyeroglif yazısını da kullanmışlardır

Bilim ve Sanat

Uratular mimarlıkta çok ileri bir düzeye ulaşmışlardı. Özellikle sarp kayalara oyulmuş kaleler, saraylar, tapınaklar ve su kanalları günümüze kadar gelmiştir. Van’da Van Kalesi, Çavuştepe, Erzincan’da Altıntepe bu kalelerden bazılarıdır.