Serapis Tapınağı

Eski Bergama’nın en büyük yapısı, halkın “Kızıl Avlu” olarak adlandırdığı kırmızı tuğla ile inşa edilmiş olan Mısır Tanrılarına adanmış tapınaktır.

Önceleri yapının alt kısımları kolonadlarla çevrili, üst kısımları da çeşitli renkte mermerlerle kaplı olduğu için, Eski Çağ’da yapının tuğla duvarları görünmüyordu. Yapının üst kısımlarındaki mermer kuşaklar bugün de yerlerinde durmaktadır. Tapınak, önündeki büyük avlu ile birlikte 260 x 100 m’lik bir alanı kaplamaktadır. Tapınak üç netli ve apsisli “bazilika” biçimli bir yapıdan oluşmaktadır (Şek. 299). Bazilikada bir tanesi kuzeyinde, öteki güneyinde olmak üzere; doğu kısımları büyük yuvarlak kuleli, batı yönleri ise avlulu bir- birleriyle simetrik iki yapı yer almaktadır. Tapınak, kuleli iki yapı ile birlikte 200 x 100 m. büyüklüğündeki bir avluya açılmaktadır. Büyük avlunun altından Bergama’nın iki ırmağından biri olan Selinus Suyu,günümüzde de olduğu gibi, tonozlu iki kanal aracılığı ile akmakta idi. Güneydeki yuvarlak kuleli binada bulunan ve halen yerinde duran iki insan büyüklüğündeki Mısır tarzı heykellere ait büyük parçalar, bu tapınağın M.S. 2. yüzyılda Roma dünyasında moda olmaya başlayan, Mısır dinlerine ayrılmış olduğunu göstermektedir.

Tapınağın içinde ve kuleli iki yapıda görülen havuzlar da dinsel yıkanmalara ve böylece Hellen ya da Romalı olmayan, yabancı bir dine işaret etmektedir. Bu heykellerin, yuvarlak kuleli yapıların kolonadlarında taşıyıcı figürler olarak yer aldıkları sanılmaktadır. Heykeller bir tarafları Atlas, diğer yönleri de Karyatid olarak yapılmaları açısından ilginçtirler. Mısır tarzı heykellerle süslü tapınağın batıya bakışı, onun Mısırlıların yer altı tanrısı Serapis’e ve onunla ilişkili olan İsis ile Harpokrates’e sunulmuş olduğunu düşündürmektedir. Tapınak, İmparator Hadrian zamanında inşa edilmiştir. Anayapı, Bizans Çağı’nda özellikle apsis kısmında yapılan büyük değişikliklerle kiliseye çevrilmiş ve Apostel Johannes’e sunulmuştur.